Wirusowe zapalenie wątroby - objawy, przyczyny, leczenie

Infekcje wirusowe wpływające na wątrobę mają istotny wpływ na ludzkość, ponieważ doprowadzają do znacznej zachorowalności oraz śmiertelności u pacjentów z ostrymi i przewlekłymi infekcjami. Szacuje się, że na całym świecie na WZW jednego z trzech typów (A, B, C) choruje około 325 mln osób. Jedną z poważniejszych infekcji tego typu jest wirusowe zapalenie wątroby. Objawy, leczenie, profilaktyka – doradzamy.

Co to jest wirusowe zapalenie wątroby

WZW to choroba zakaźna wątroby, prowadząca do jej uszkodzenia. Jej przyczyną są wirusy typu A, B, C (HAV, HBV, HCV) oraz D, E, G (HAD, HEV, HGV). Zakażenie wirusami hepatotropowymi możemy podzielić na ostre oraz przewlekłe (powyżej 6 miesięcy).

Wirusowe zapalenie wątroby typu ABC

• Ostre wirusowe zapalenie wątroby typu A jest wywoływane przez wirusa HAV, który rozmnaża się we krwi w okresie wylęgania choroby (15-50 dni) oraz do 30 dni fazy ostrej. Choroba w pierwszej chwili jest skutkiem niszczenia hepatocytów przez cytopatycznego wirusa, a następnie odpowiedzi komórkowej na jego antygeny. Występuje na całym świecie, a najczęściej w krajach Azji Południowej, Afryki Środkowej oraz Południowej. Natomiast zapadalność na ostre WZW typu A w Polsce zazwyczaj ma charakter grupowy i wynika m.in. z zakażonej żywności.
• Wirusowe zapalenie wątroby typu B może występować w przebiegu ostrym bądź przewlekłym. Zakażenie wirusem HBV, który należy do rodziny Hepadnaviridae powoduje chorobę WZW typu B. Chory hepatocyt wytwarzać będzie niezakaźne cząstki glikoproteiny typu s (znajdujące się na powierzchni wirusa) oraz kompletne zakaźne wiriony z DNA HBV. Okres wylęgania choroby wynosi 28-160 dni. Podobnie do WZW typu A, jednostka chorobowa występuje na całym świecie, a najczęściej w Europie Wschodniej, Azji Południowo-Wschodniej, Afryce, Chinach oraz w Rosji. W Polsce zapadalność na WZW typu B wynosi 0,14/100 000.
• Wirusowe zapalenie wątroby typu C również może przebiegać ostro bądź przewlekłe. WZW typu C jest wynikiem zakażenia wirusem HCV, który występuje w 6 różnych genotypach, różniących się od siebie wrażliwością na leki przeciwwirusowe. Do uszkodzenia hepatocytów dochodzi na skutek silnej odpowiedzi immunologicznej. Natomiast przy słabszej reakcji układu odpornościowego zakażenie przechodzi w postać przewlekłą. Okres wylęgania choroby wynosi 15-160 dni. Zapadalność na WZW typu C w Polsce wynosi 10,44/100 000 na rok.

Wirusowe zapalenie wątroby - jak można się zarazić

Sposób zakażenia wirusem zależy od jego typu.

• WZW typu A - zakażenia drogą pokarmową, podczas kontaktu seksualnego (zwłaszcza analnego) oraz przez skażone igły
• WZW typu B - chorzy bądź nosiciele wirusa HBV, zakażenie drogą pozajelitową, płciową oraz okołoporodowo
• WZW typu C - zakażenie przez kontakt z krwią oraz drogą płciową, okołoporodowo, od chorych bądź nosicieli wirusa HCV

Wirusowe zapalenie wątroby - objawy

Głównym objawami w WZW typu A są: postacie bezżółtaczkowe, żółtaczkowe, cholestatyczne; nudności, wymioty, ból brzucha, świąd, powiększenie wątroby, ściemnienie moczu, rozjaśnienie stolca, ostra niewydolność wątroby. W WZW typu B objawy są bardzo podobne jak w przypadku zakażenia HAV, jednak narastają wolniej, a przebiegają ciężej. Może również pojawić się ból mięśni, stawów, a czasami przebieg jest bezobjawowy. Zakażenie HCV przez długi czas bezobjawowe, a następnie obraz kliniczny przypomina zakażenie HAV oraz HBV.

WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY – BADANIA

Badania na wirusowe zapalenie wątroby są bardzo ważne, ponieważ pozwalają na szybsze wdrożenie procesu terapeutycznego w życie oraz zmniejszenie ryzyka wystąpienia powikłań.

W każdym typie zapalenia ważna jest identyfikacja czynnika etiologicznego.

WZW typu A - przeciwciała anty-HAV klasy IgM oraz IgG

WZW typu B - DNA HBV, antygeny HBV (HBsAg, HBeAg, HBcAg), przeciwciała anty-HBc IgM i IgG, anty-HBe, anty-HBs,

WZW typu C - RNA HCV, przeciwciał anty-HCV

W zdiagnozowaniu zapalenia przydatne również mogą być badania ALT, AST, GGT, bilirubiny. Biopsja wątroby jest wykonywana tylko w wątpliwych przypadkach.

Leczenie na wirusowe zapalenie wątroby

Ostre zapalenie typu ABC

1. W ciężkich przypadkach konieczna jest hospitalizacja. Głównym celem pobytu w szpitalu jest odpowiednie nawodnienie oraz odżywienie pacjenta.
2. Dieta, która jest ustalana do zapotrzebowania energetycznego organizmu składa się z 70% łatwo przyswajalnych węglowodanów, 10-20% tłuszczu i 10% białka.
3. W razie nasilonych objawów m.in wymiotów będzie konieczny zgłębnik bądź żywienie pozajelitowe.
4. Nie należy spożywać alkoholu oraz ograniczyć aktywność fizyczną.
5. W przypadku świądu podawane są odpowiednie leki przeciwświądowe.
6. Warto również unikać leków metabolizowanych w wątrobie.
7. W zakażeniu wirusem HCV możliwa jest terapia bezinterferonowa.
8. Przeszczep wątroby jest podstawą w leczeniu nadostrego zapalenia wątroby.
9. W nadostrym stanie WZW typu B można zastosować lek entekawir.

Przewlekłe zapalenie wątroby typu B oraz C

1. Dąży się do pełnej supresji replikacji HBV oraz eliminacji HBsAG, dzięki czemu pojawią się przeciwciała.
2. Cel leczenia będzie zależy od stopnia zaawansowania zmian.
3. Stan bez marskości - zahamowanie lub spowolnienie zmian zapalnych i włóknienia wątroby.
4. Marskość wyrównana - zahamowanie postępu do marskości niewyrównanej.
5. Marskość niewyrównana - przeszczep wątroby lub wydłużanie czasu przeżycia.
6. W przypadku WZW typu C dąży się do wyeliminowania HCV. Możliwe jest zastosowanie leków o działaniu przeciwwirusowym oraz rybawiryny.
7. Abstynencja od alkoholu oraz zaprzestanie palenia.
8. Redukcja wagi u otyłych pacjentów.
9. Nie ma przeciwskazań do kontynuowania pracy, zajęć rekreacyjnych oraz uprawiania sportu.
10. Ciekawostką jest, że picie kawy przynosi korzyści w leczeniu tej choroby.

Wirusowe zapalenie wątroby - szczepienie

Szczepienie na WZW typu B jest zalecane dla wszystkich nieuodpornionych osób w każdym wieku. Jednak obowiązkowe szczepienia u dorosłych występują w przypadku zawodów medycznych, studentów szkół medycznych, osób ze stycznością z zakażeniem HBV; pracowników domów opieki, zakładów wychowawczych oraz zamkniętych. Podawane są trzy dawki szczepienia

Natomiast szczepionka na wirusa HAV zalecana jest, gdy występują dodatkowe czynniki ryzyka np. u osób, które wyjeżdżają do krajów o wysokiej i pośredniej endemiczności, zatrudnionych przy produkcji żywności, przy usuwaniu odpadów komunalnych, chorych na przewlekłą chorobę wątroby lub na hemofilię. Szczepionka jest podawana w 2 dawkach. W obu przypadkach nie ma przeciwskazań do szczepień podczas ciąży oraz karmienia piersią. Niestety na zapalenie wirusowe typu C nie ma szczepień ochronnych.