Rak jajnika - objawy, przyczyny, leczenie

Rak jajnika nie należy do częstych chorób - stanowi tylko 3 procent nowotworów złośliwych u kobiet. Mimo to, jest drugą najczęstszą przyczyną zgonów z powodu raka ginekologicznego na całym świecie. Jakie są najczęstsze objawy raka jajnika i jak mu zapobiegać? Rak jajnika: objawy, przyczyny i diagnostyka - wyjaśniamy i doradzamy.

Rak jajnika - objawy

Objawy raka jajnika najczęściej pojawią się dopiero w zaawansowanym stadium choroby. Najczęstszym objawem występującym u dzieci i młodzieży jest ból w jamie brzusznej, chociaż może również występować przedwczesne dojrzewanie, nieregularne miesiączki lub hirsutyzm. Natomiast dorosłe kobiety zwykle zgłaszają nieprawidłowe krwawienia z pochwy, ból podbrzusza, przewlekłe zmęczenie oraz problemy z oddawaniem moczu. Z obecnością guza wiążą się też nietypowe objawy raka jajnika często mylone z innymi jednostkami chorobowymi m.in: zaparcia, biegunki, uczucie pełności, mdłości, wczesna sytość, odbijanie, wodobrzusze, ból miednicy i pleców. Rakowi jajnika towarzyszy też pogorszenie nastroju i utrata wagi.

Czynniki ryzyka raka jajnika

W przypadku raka jajnika najczęściej chorują kobiety powyżej 50 lat. Diagnozę można jednak postawić w każdym wieku, w tym w okresie niemowlęcym. Zapadalność na raka jajnika i śmiertelność wzrastają wraz z wiekiem. Na złośliwy nowotwór narażone są kobiety, które są nosicielkami mutacji genów BRCA1 i BRCA2. Do czynników zwiększających ryzyko zachorowania na raka jajnika możemy zaliczyć również: predyspozycje genetyczne, późną menopauzę, wysoko-tłuszczową dietę, opóźnione rodzenie dzieci, brak karmienia piersią, estrogenową terapię. W rozwoju raka jajnika mają też wpływ stres i niezdrowe nawyki życiowe jak palenie papierosów i alkohol. Prawdopodobieństwo wystąpienia raka jajnika jest też większe u kobiet, w rodzinie których diagnozowano przypadki nowotworów o wysokim stopniu złośliwości takich jak rak jelita grubego.

Rak jajnika - przyczyny

Do przyczyn, które mogą wywołać nowotwór jajnika należą:

• Przyjmowanie leków stymulujących owulację
• Podłoże genetyczne
• Pierwsza ciąża po 35 roku życia
• Nosicielstwo mutacji genów BRCA1 oraz BRCA2
• Niepłodność
• Otyłość
• Brak potomstwa
• Endometrioza
• Nakłuwanie jajników
• Radioterapia w okolicach miednicy
• Uzależnienie od papierosów
• Hiperandrogenizm i hiperestrogenizm
• Choroba Lyncha

Jak długo rozwija się rak jajnika?

Zazwyczaj choroba rozwija się w kilka miesięcy. Komórki nowotworowe szybko się rozprzestrzeniają, potęgując objawy. Rak jajnika jest więc niezwykle groźny i śmiertelny jeżeli odpowiednio wcześniej nie zaczniemy leczenia.

Rak jajnika - przerzuty

Nowotwór jajnika wiąże się z szybkimi przerzutami. Komórki raka jajnika bardzo szybko rozprzestrzeniają się do sąsiednich narządów i naciekają jajowody oraz macicę. Natomiast zaawansowany rak może również dawać przerzuty odległe do węzłów chłonnych, jelit, wątroby oraz otrzewnej. Objawy przerzutu są zależne od lokalizacji komórek nowotworowych.

Torbiel jajnika a rak

Torbiel jajnika a rak to zupełnie dwie różne jednostki chorobowe. W odróżnieniu od raka jajnika torbiel jest zmianą łagodną, która często sama zanika, nie daje przerzutów i zwykle nie wymaga leczenia. Torbiel jajnika nie jest w stanie przekształcić się w złośliwy nowotwór.

Diagnostyka raka jajnika

Niezależnie od objawów raka jajnika i jego przyczyn, diagnostyka i badania pod kątem tej choroby mają ogromny wpływ na skuteczność jej leczenia. Nie zapominajmy, że z powodu raka jajnika rocznie umiera ponad 3 tysiące Polek. To niewiele mniej niż w przypadku innego groźnego nowotworu - raka piersi. Najnowsze metody leczenia oraz badania kliniczne dają jednak nadzieję na poprawę rokowania i mniejsze ryzyko nawrotów choroby.

Cytologia a rak jajnika

Wykonanie badania cytologicznego jest zalecane w diagnostyce raka jajnika. Wykrywa ono raka szyki macicy aż u 90% chorych pacjentek. Natomiast tylko z 50% powodzeniem wykrywa raka trzonu macicy oraz w 10% raka jajnika.

Czy morfologia wykryje raka jajnika?

Profilaktyka raka jajnika opiera się też na morfologii. Można wykonać badanie krwi w kierunku markerów nowotworowych CA-125, które są wytwarzane przez komórki raka jajnika. Ze względu na to, że substancję produkować mogą także zdrowe tkanki nie potwierdza ona diagnozy. CA-125 służy jako badanie pomocnicze.

Jak wykryć raka jajnika?

Niestety nie ma żadnych badań przesiewowych, które w tym kierunku wykonuje się u kobiet. Raka jajnika rozpoznaje się na podstawie badania przedmiotowego, podmiotowego, dwuręcznego oraz per rectum. Obecność guza może wykryć badanie USG przezbrzuszne i przezpochwowe, rezonans magnetyczny jamy brzusznej i miednicy oraz badanie dopplerowskie. W przypadku wątpliwości pobiera się tkanki guza do badania histopatologicznego. Wczesne wykrycie zmian nowotworowych daje najlepsze rokowania.

Leczenie raka jajnika

Czy rak jajnika jest wyleczalny? Tak, ale zależy to od wczesnego wykrycia nowotworu np. poprzez badanie ginekologiczne. Terapia złośliwego nowotworu opiera się o leczenie chirurgiczne oraz/lub chemioterapii. Leczenie operacyjne polega na wycięciu jak największej ilości tkanki nowotworowej. Jednak gdy zostaną resztki guza, wówczas zalecana będzie chemioterapia, na która rak jajnika jest wyjątkowo czuły. Natomiast radioterapia jest stosowana jako leczenie paliatywne bądź objawowe. Pamiętajmy, że w leczeniu raka jajnika istotne jest jak najszybsze reagowanie. Pacjentki we wczesnym stadium raka jajnika mają największe szanse na poradzenie sobie z chorobą.

Rak jajnika - rokowania

"Rak jajnika - ile lat życia?" To częste zapytanie wśród kobiet dotkniętych tą chorobą. W rzeczywistości trudno to określić. Rokowania zależą zazwyczaj od stadium, stopnia zaawansowania nowotworu i wieku w, którym doszło do zachorowania na raka jajnika. Przyszłe leczenie może zależeć także od składu genetycznego guza. Nabłonkowy rak jajnika jest najczęstszym rodzajem raka jajnika, a ponieważ 70 procent przypadków diagnozuje się w stadium III lub IV, wiąże się to ze złym rokowaniem (zmniejszają szansę na przeżycie 5 lat do 30–50 procent). Natomiast wykrycie nowotworu we wczesnym I i II stadium pozwala na wyleczenie 75% chorych kobiet. Regularne badanie ginekologiczne zmniejszy ryzyko związane z rakiem jajnika - nie należy więc go zaniedbywać.

Wspólne objawy raka szyjki macicy i jajników

Czasem można pomylić objawy raka szyjki macicy z rakiem jajników. Do wspólnych objawów złośliwych nowotworów należą:

• Krwawienia z dróg rodnych
• Bóle podbrzusza
• Zaparcia
• Ataki bólu w miednicy
• Zmęczenie
• Ból pleców
• Problemy z oddawaniem moczu

Rak jajnika - badania to podstawa

Rak jajnika to poważna choroba, która jednak nie oznacza wyroku śmierci. Szybko rozpoczęte leczenie polegające na włączeniu chemioterapii i zabiegach chirurgicznych może przynieść zadowalające rezultaty. Jednak ocenę skuteczności leczenia powinien przedstawić wykwalifikowany lekarz prowadzący pacjenta od pierwszej diagnozy.

Jeżeli chodzi o profilaktykę to należy pamiętać o regularnych badaniach takich jak USG brzucha i regularne wizyty ginekologiczne. Prowadzenie prozdrowotnego trybu życia zmniejszy szanse na wystąpienie tej choroby - warto więc o to zadbać.