Rak jajnika - objawy, przyczyny, leczenie

Rak jajnika nie należy do częstych chorób - stanowi tylko 3 procent nowotworów u kobiet. Mimo to, jest drugą najczęstszą przyczyną zgonów z powodu raka ginekologicznego na całym świecie. Jakie są objawy raka jajnika i jak mu zapobiegać?

Rak jajnika - objawy

Objawy raka jajnika najczęściej pojawią się dopiero w zaawansowanym stadium. Najczęstszym objawem występującym u dzieci i młodzieży jest ból w podbrzuszu, chociaż może również występować przedwczesne dojrzewanie, nieregularne miesiączki lub hirsutyzm. Natomiast dorosłe kobiety zwykle zgłaszają krwawienia z pochwy, ból podbrzusza, przewlekłe zmęczenie oraz problemy z oddawaniem moczu. Występują również nietypowe objawy raka jajnika często mylone z innymi jednostkami chorobowymi m.in: zaparcia, biegunki, uczucie pełności, mdłości, wczesna sytość, odbijanie, wodobrzusze, ból pleców oraz miednicy.

Czynniki ryzyka raka jajnika

Większość przypadków raka jajnika występuje u kobiet w wieku powyżej 50 lat, ale diagnozę można postawić w każdym wieku, w tym w okresie niemowlęcym. Zapadalność na raka jajnika i śmiertelność wzrastają wraz z wiekiem. Na złośliwy nowotwór narażone są kobiety, które są nosicielkami mutacji genów BRCA1 i BRCA2. Do czynników zwiększających ryzyko zachorowania na raka jajnika możemy zaliczyć również: predyspozycje genetyczne, późną menopauzę, wysoko-tłuszczową dietę, opóźnione rodzenie dzieci, brak karmienia piersią, estrogenową terapię, palenie papierosów.

Rak jajnika - przyczyny

Do przyczyn, które mogą wywołać raka jajnika należą:

• Przyjmowanie leków stymulujących owulację
• Pierwsza ciąża po 35 roku życia
• Nosicielstwo mutacji genów BRCA1 oraz BRCA2
• Niepłodność
• Otyłość
• Brak potomstwa
• Endometrioza
• Nakłuwanie jajników
• Radioterapia w okolicach miednicy
• Uzależnienie od papierosów
• Hiperandrogenizm i hiperestrogenizm
• Choroba Lyncha

Jak długo rozwija się rak jajnika?

Zazwyczaj rak jajnika rozwija się w kilka miesięcy i szybko daje przerzuty do innych narządów.

Rak jajnika - przerzuty

Komórki raka jajnika bardzo szybko rozprzestrzeniają się do sąsiednich narządów i naciekają jajowody oraz macicę. Natomiast zaawansowany rak może również dawać przerzuty odległe do węzłów chłonnych, jelit, wątroby oraz otrzewnej. Objawy przerzutu są zależne od lokalizacji komórek nowotworowych.

Torbiel jajnika a rak

Torbiel jajnika a rak to zupełnie dwie różne jednostki chorobowe. W odróżnieniu od raka torbiel jest zmianą łagodną, która często sama zanika, nie daje przerzutów i zwykle nie wymaga leczenia. Torbiel jajnika nie jest w stanie przekształcić się w złośliwy nowotwór.

Cytologia a rak jajnika

Badanie cytologiczne wykrywa raka szyki macicy aż u 90% chorych pacjentek. Natomiast tylko z 50% powodzeniem wykrywa raka trzonu macicy oraz w 10% raka jajnika.

Czy morfologia wykryje raka jajnika?

Można wykonać badanie krwi w kierunku markerów nowotworowych CA-125, które są wytwarzane przez komórki raka jajnika. Ze względu na to, że substancję produkować mogą także zdrowe tkanki nie potwierdza ona diagnozy. CA-125 służy jako badanie pomocnicze.

Jak wykryć raka jajnika?

Niestety nie ma żadnych badań przesiewowych, które w tym kierunku wykonuje się u kobiet. Raka jajnika rozpoznaje się na podstawie badania przedmiotowego, podmiotowego, dwuręcznego oraz per rectum. Koniecznym w celu wykrycia guza będzie: USG przezbrzuszne i przezpochwowe, rezonans magnetyczny jamy brzusznej i miednicy oraz badanie dopplerowskie. W przypadku wątpliwości pobiera się tkanki guza do badania histopatologicznego.

Leczenie raka jajnika

Terapia złośliwego nowotworu opiera się na leczenie chirurgicznym oraz/lub chemioterapii. Zabieg operacyjny polega na wycięciu jak największej ilości tkanki nowotworowej. Jednak gdy zostaną resztki guza, wówczas zalecana będzie chemioterapia, na która rak jajnika jest wyjątkowo czuły. Natomiast radioterapia jest stosowana przy leczeniu paliatywnym bądź objawowym.

Rak jajnika - rokowania

Rokowania zależą zazwyczaj od stadium i stopnia zaawansowania nowotworu, chociaż przyszłe leczenie może zależeć także od składu genetycznego guza. Nabłonkowy rak jajnika jest najczęstszym rodzajem raka jajnika, a ponieważ 70 procent przypadków diagnozuje się w stadium III lub IV, wiąże się to ze złym rokowaniem (zmniejszają szansę na przeżycie 5 lat do 30–50 procent). Natomiast wykrycie nowotworu we wczesnym I i II stadium pozwala na wyleczenie 75% chorych kobiet.

Wspólne objawy raka szyjki macicy i jajników

Czasem można pomylić objawy raka szyjki macicy z rakiem jajników. Do wspólnych objawów złośliwych nowotworów należą:

• Krwawienia z dróg rodnych
• Bóle podbrzusza
• Zaparcia
• Ataki bólu w miednicy
• Zmęczenie
• Ból pleców
• Problemy z oddawaniem moczu