Padaczka u dzieci – objawy, przyczyny, leczenie

Padaczka, inaczej epilepsja, jest zaburzeniem neurologicznym, które najczęściej ujawnia się w pierwszym roku życia. Na przestrzeni ostatnich 15 lat znacznie poprawiła się diagnostyka etiologiczna padaczki, co pozwoliło na skuteczniejsze niż dotychczas leczenie tej choroby. Mimo to szacuje się, że aż 10,5 miliona dzieci na całym świecie cierpi na jej aktywną postać. Padaczka u dzieci: objawy, przyczyny i metody leczenia.

Co to jest padaczka?

Padaczka jest przewlekłym zaburzeniem funkcji mózgu o różnym źródle pochodzenia. Charakteryzuje się skłonnością do generowania nagłych napadów drgawkowych.

Przyczyny padaczki u dzieci

Padaczka jest wynikiem nieprawidłowej czynności komórek mózgu, tzw. neuronów, które są odpowiedzialne za przetwarzanie informacji w postaci impulsów nerwowych, zarówno o stanie wewnętrznym organizmu, jak i zewnętrznym stanie otoczenia.

Okazuje się, że aż w 60% przypadków choroba jest uwarunkowana genetycznie. W niektórych przypadkach do rozwoju epilepsji może dojść poprzez uszkodzenie komórek mózgu po przebytej chorobie lub po urazie. Najczęściej są to infekcje zakaźne, m.in. zapalenie opon mózgowych oraz zapalenie mózgu. Przyczyną padaczki mogą być także wady w budowie mózgu, zaburzenia chromosomalne, wady naczyń krwionośnych, guzy mózgu lub udar. W wielu przypadkach nie jest jednak możliwe ustalenie konkretnego powodu wystąpienia choroby.

Pierwsze objawy padaczki u dzieci

Drżenie rąk, nagłe przyciąganie głowy do klatki piersiowej, rozchylanie rąk na boki czy drgawki poszczególnych części ciała to charakterystyczne objawy choroby u niemowląt. Padaczka u małych dzieci może manifestować się również poprzez brak reakcji na bodźce zewnętrzne np. naszą mowę czy światło. Dziecko wydaje się wtedy „wyłączone”, „zamyślone”. Pierwsze objawy padaczki mogą także wystąpić podczas snu w postaci gwałtownych skurczy mięśni, które nie ustępują po przytrzymaniu drgającej nóżki lub rączki. Bardzo ważna jest obserwacja i kontrola takich zachowań u maluszka, ponieważ choroba może niekorzystnie wpłynąć na jego rozwój poznawczy.

Padaczka u dzieci – objawy

Występuje wiele rodzajów napadów padaczkowych i można podzielić je na dwie grupy:

częściowe i pierwotnie uogólnione. Z tych względów objawy padaczki u dzieci mogą być bardzo różne i zależą od lokalizacji napadu w mózgu.

Podczas takiego ataku mogą wystąpić: drgawki całego ciała lub jednej okolicy, utrata przytomności, upadek, oddanie moczu, wyprężenie ciała, przygryzienie języka, sinica, „piana z ust”, drętwienie lub mrowienie ciała; zaburzenia mowy, słuchu, wzroku; chwilowy zwrot gałek ocznych, opadnięcie głowy, zmniejszenie napięcia mięśniowego, omamy czy nawet doznania marzeniowe podobne do snu. Należy zaznaczyć, że nie wszystkie ataki padaczki u dzieci przebiegają z powszechnie znanymi drgawkami i utratą przytomności.

Padaczka u dzieci podczas snu

Napady nocnej padaczki czołowej pojawią się głównie podczas snu. Najczęściej można zaobserwować u chorego: zaciskanie dłoni, zginanie nóg, mimowolne oddanie moczu, gwałtowne ruchy, płacz, jęk lub krzyk przez sen. Z kolei przejście takiego ataku może powodować ból głowy, krótszy sen oraz pogorszenie jego jakości. Padaczka nocna u dzieci często jest mylona ze złudnie przypominającymi zaburzeniami snu.

Aura przedpadaczkowa

Aura padaczkowa to tzw. zwiastun napadu. Przed atakiem padaczkowym u chorego dochodzi do wyładowań elektrycznych w mózgu, przez co są wysyłane specyficzne informacje do ciała chorego, a to z kolei powoduje objawy owej aury.

Napady mogą zwiastować m.in.: zawroty i nagłe bóle głowy, nudności, odruch wymiotny, halucynacje wzrokowe, drętwienie i mrowienie ciała, uczucie ścisku żołądka, zdezorientowanie, specyficzne odczuwanie smaków lub zapachów, niewyraźnie widzenie, uczucie guli w gardle czy tzw. „deja vu”. Aura padaczkowa pojawia się zwykle kilka godzin przed atakiem, a niektórzy epileptycy wyczuwają ją nawet kilka dni przed jego wystąpieniem.

Jak rozpoznać padaczkę u dziecka?

• W celu rozpoznania padaczki należy wykonać badanie zwane elektroencefalografią (EEG), które służy do oceny funkcji bioelektrycznej mózgu. Badanie polega na umieszczeniu elektrod na głowie pacjenta i rejestrowaniu zmian potencjału elektrycznego skóry, spowodowane aktywnością komórek nerwowych budujących korę mózgu za pomocą specjalnego urządzenia – encefalografu. Zmiany te są przedstawione w formie wykresu i muszą być zinterpretowane przez specjalistę.
  
• Dodatkowo lekarz może zlecić wykonanie rezonansu magnetycznego lub tomografię komputerową.
  
• W poszukiwaniu przyczyny epilepsji należy zrobić także badania krwi oraz moczu.
  
• Nie można zapomnieć, że zdiagnozowanie padaczki odbywa się również na podstawie charakterystycznych objawów choroby.
  

Czy padaczka u dzieci jest uleczalna?

W większości przypadków, dzięki właściwej terapii dochodzi do remisji choroby. Szacuje się, że aż w 75% współczesne metody pozwalają na wyleczenie lub zaleczenie padaczki. Termin „zaleczenia” używamy, kiedy pacjent nie ma napadów, ale musi brać leki. Natomiast osoba wyleczona nie ma napadów przez co najmniej 5 lat oraz nie przyjmuje medykamentów od 10 lat.

Leczenie padaczki u dzieci

Leczenie padaczki polega na stosowaniu odpowiedniej farmakoterapii czyli podawaniu leków przeciwpadaczkowych. Zasadniczo terapia pierwszym lekiem jest skuteczna, ale zdarza się konieczność zmiany leku, metody leczenia lub ilości medykamentów. Zarówno wybór leku, jak i określenie jego dawki, zależy od wielu czynników takich jak: rodzaj napadów oraz ich częstotliwość, styl życia oraz wiek chorego. Lekami zapobiegającymi atakom padaczki są m.in: kwas walproinowy, benzodiazepiny, barbiturany, karbamazepina, wigabatryna, lamotrygina, lewetiracetam, okskarbazepina, tiagabina, gabapentyna czy zonisamid.