Ferrytyna - Co to jest i jak ją kontrolować

Co to jest ferrytyna

Ferrytyna jest białkiem istotnym z punktu widzenia metabolizmu żelaza. Odpowiada za wiązanie jego jonów i magazynowanie ich wewnątrz komórek. Białko posiada zdolność do przekształcania Fe2+ w Fe3+, dzięki czemu zapobiega toksycznemu stężeniu jonów żelaza(II) w komórkach. Ferrytyna towarzyszy przy stanach zapalnych, dlatego również jest zaliczana do białek ostrej fazy. Występuje m.in. w wątrobie, śledzionie, nerkach, szpiku kostnym i mięśniach szkieletowych.

Ferrytyna - badanie

Dzięki temu, że ferrytyna odzwierciedla całkowite zapasy żelaza w naszym organizmie możemy zdiagnozować obecność wielu chorób takich jak: niedokrwistość z niedoboru żelaza, hemochromatoza, syndrom niespokojnych nóg. Badanie polega na pobraniu próbki krwi z żyły odłokciowej. Stężenie ferrytyny w osoczu można oznaczyć metodami radioimmunologicznymi. Należy się przygotować w sposób następujący:

• Nie pić alkoholu ani nie zażywać narkotyków 3-4 dni przed badaniem.
• Na badanie należy przyjść rano na czczo.

Ferrytyna - cena badania

Cena badania ferrytyny waha się w zależności od laboratorium. Zwykle jest to przedział cenowy między 30-70 zł.

Ferrytyna - normy

Prawidłowe stężenie tego białka w osoczu krwi jest małe, u chorych z nadmiarem żelaza jest dużo większe, natomiast u osób z niedoborem żelaza jest bardzo niskie. Normy ferrytyny różnią się w zależności od płci i wieku:

• <1 roku 12,0-327,0 ng/ml
• 1-3 lata 6,0-67,0 ng/ml
• 3-6 lat 4,0-67,0 ng/ml
• Kobiety: 6-12 lat 7,0-84,0 ng/ml
• Mężczyźni: 6-12 lat 14,0-124,0 ng/ml
• Kobiety: 12-17 lat 13,0-68,0 ng/ml
• Mężczyźni: 12-17 lat 14,0-152,0 ng/ml
• Kobiety: >17 lat 13,0-150,0 ng/ml
• Mężczyźni: >17 lat 30,0 – 400,0 ng/ml

Wysoka ferrytyna

Podwyższona ferrytyna oznacza, że ustrojowe zapasy żelaza znacznie się zwiększają. Wysoki poziom tego białka powoduje obciążenie organów wewnętrznych, co może się przyczynić do ich ciężkiego uszkodzenia. Może świadczyć m.in o: hemochromatozie, przeciążeniu żelazem, infekcji, raku trzustki, raku płuc, chorobie wątroby, białaczce, nadczynności tarczycy, niedokrwistości megaloblastycznej i hemolitycznej, chłoniaku, alkoholizmie, talasemii, porfirii oraz o neuroblastomę. Czasami białko może być wysokie przez spożywanie duże ilości czerwonego mięsa, witaminy C, kwasu foliowego oraz alkoholu. Natomiast do objawów nadmiaru ferrytyny należą: bóle brzucha oraz głowy, osłabienie, brak energii, utrata masy, szarobrązowa skóra, niepłodność oraz zaburzenia miesiączkowania.

Ferrytyna wysoka - jak obniżyć

• Aby obniżyć poziom ferrytyny, często wykonuje się flebotomię - czyli upust krwi. Wykonuje się ją zazwyczaj raz na tydzień lub dwa. Po ustabilizowaniu poziomu białka upusty robi się rzadziej np. raz na kilka miesięcy. Plusem tej metody jest brak konieczności przyjmowania leków.
• Kiedy nie są możliwe upusty krwi stosuje się leki chelatujące żelazo.
• Zalecana jest jest dieta, która ogranicza produkty zwiększające przyswajalność żelaza m.in. czerwone mięso, alkohol, witamina C oraz kwas foliowy.
• Ważne jest, aby regularnie badać poziom ferrytyny i konsultować je z naszym lekarzem.

Ferrytyna poniżej normy

Niski poziom ferrytyny oznacza, że ustrojowe zapasy żelaza znacznie się zmniejszają, co w konsekwencji prowadzi do zahamowania erytropoezy oraz produkcji ferrytyny. Skutkiem tego stanu jest niedokrwistość mikrocytarna z niedoboru żelaza. Przyczyną może być m.in: krwawienie, obfite miesiączki, zwiększona zapotrzebowanie przy niedostatecznej podaży (np. przy ciąży), upośledzone wchłanianie z przewodu pokarmowego oraz niedobór w diecie. Do objawów niedoboru ferrytyny zaliczamy: osłabienie, ból i zawroty głowy, zmniejszona uwaga, łatwą męczliwość, tachykardia, duszność, osłabiona zdolność skupiania się, bladość skóry oraz błon śluzowych.

Niska ferrytyna a samopoczucie

Niskie żelazo może wpływać negatywnie na nasze samopoczucie. Pacjenci z jego niedoborem często zmagają się ze zmęczeniem, huśtawkami emocji, depresją, obniżonym nastrojem, niepokojem, niechęcią do działania oraz drażliwością.

Jak podnieść poziom ferrytyny

Aby uzupełnić niedobór ferrytyny zalecana jest przede wszystkim dieta. Gdyż ferrytyna wskazuje na ilość zapasów żelaza w organizmie należy spożywać produkty zawierające dużą ilość dobrze przyswajalnego żelaza oraz zwiększające jego przyswajalność.

1. Suplementuj witaminę C oraz kwas foliowy.
2. Jedz dużo chudego czerwonego mięsa oraz ryb.
3. Spożywaj produkty pełnoziarniste.
4. Na niedokrwistość pomoże Ci sok z buraka.
5. Przygotuj posiłki z brokułem, kapustą kiszoną, ogórkami kiszonymi, szpinakiem, jarmużem, brukselką oraz roślinami strączkowymi.
6. Unikaj cukru, białego pieczywo i jedzenie typu fast food.
7. Zalecamy, abyś wprowadził do swojej diety wątróbkę.
8. Zaprzestań picia kawy oraz herbaty.
9. Badania dowodzą, że picie alkoholu podnosi poziom ferrytyny.
10. Spożywaj także produkty białkowe np. jaja, twaróg, ser biały.
11. Do swojego menu wpisz: kaszę, tofu, orzechy, sezam, pestki dyni.
12. Najlepiej jakbyś dane warzywa spożywał na surowo.
13. Natomiast smażenie zastąp pieczeniem w folii, gotowaniem na parze oraz na wodzie.