Choroby | Choroby układu krwiotwórczego

Niedokrwistość - objawy, przyczyny, leczenie

Spis treści

Niedokrwistość nazywana także anemią to globalny problem zdrowia publicznego, dotykający zarówno kraje rozwijające się, jak i rozwinięte. Choroba daje poważne konsekwencje dla zdrowia ludzkiego oraz rozwoju społecznego i gospodarczego. Występuje na wszystkich etapach życia, ale najczęściej u kobiet w ciąży i małych dzieci. Niedokrwistość: objawy, leczenie choroby i jej przyczyny - wyjaśniamy i doradzamy.

Co to jest niedokrwistość

Niedokrwistość to patologiczny stan, w którym dochodzi do zmniejszenia stężenia hemoglobiny (Hb), hematokrytu (Ht) oraz liczby erytrocytów we krwi. Możemy ją podzielić na:

  • Łagodną - Hb 10-12 g/dl u kobiet, 13.5 g/dl u mężczyzn
  • Umiarkowaną - Hb 8-9,9 g/dl
  • Ciężką - Hb 6,5-7,9 g/dl
  • Zagrażająca życiu - Hb poniżej 6,5 g/dl

Niedokrwistość - objawy

Najczęściej występującymi objawami niezależnymi od przyczyny są: osłabienie, ból i zawroty głowy, zmniejszona uwaga, łatwa męczliwość, tachykardia, duszność, osłabiona zdolność skupiania się, bladość skóry oraz błon śluzowych.

Niedokrwistość - przyczyny

Anemia może być wywołane przez różnorodne czynniki. Jej główną przyczyną jest utrata erytrocytów poprzez krwawienie, ale także hemoliza, zmniejszona lub zaburzona erytropoeza.

Niedokrwistość a MCV

Możemy też wyróżnić niedokrwistości na podstawie średniej objętości erytrocytów (MCV):

  • Niedokrwistość mikrocytarna (zmniejszone erytrocyty)
  • Niedokrwistość normocytarna (prawidłowa wielkość erytrocytów)
  • Niedokrwistość makrocytarna (powiększone erytrocyty)

Rodzaje niedokrwistości

Niedokrwistość z niedoboru żelaza

  • Jest najczęściej występująca postacią anemii (80%). Charakteryzują ją małe erytrocyty ze zmniejszoną ilością hemoglobiny.
  • Powodem tego rodzaju niedokrwistości jest upośledzona synteza hemu, która wynika ze zbyt małej ilości żelaza w organizmie.
  • Natomiast przyczyną tej nieprawidłowości mogą być krwawienia, obfite miesiączki, zwiększone zapotrzebowanie przy niedostatecznej podaży (np. przy ciąży), upośledzone wchłanianie z przewodu pokarmowego oraz niedobór w diecie.
  • Objawy są zwykle typowe, może wystąpić jeszcze spaczone łaknienie, pieczenie języka, pękanie kącików ust, zmiany paznokci oraz włosów.

Niedokrwistość z niedoboru witaminy B12

Jest to niedokrwistość megaloblastyczna, której powodem jest niedobór witaminy B12. W konsekwencji prowadzi do upośledzenia wytwarzania erytroblastów, ich przedwczesnego niszczenia oraz skrócenia czasu przeżycia dużych erytrocytów.

  • W przyczynach tego rodzaju niedokrwistości możemy wymienić: zaburzenia wchłaniania, wrodzone zaburzenia metaboliczne (np. niedobór transkobalaminy), tlenek azotu w anestezjologii, weganizm/wegetarianizm, niedożywienie, alkohol.
  • Jednak jej najczęściej spotykaną postacią jest niedokrwistość Addisona Biermera, również zwana jako niedokrwistość złośliwa. Jest to choroba autoimmunologiczną, w której produkowane są przeciwciała przeciwko komórkom okładzinowym błony śluzowej żołądka oraz przeciwko czynnikowi Castle’a (IF).
  • Oprócz typowych objawów może wystąpić również: utrata smaku, pieczenie języka, nudności, zaparcia, biegunka, parastezje rąk i stóp, zaburzenia chodu, drętwienie kończyn, depresja, mania, zaburzenia mikcji, impotencja, hipotensja ortostatyczna, zaburzenia widzenia oraz słuchu, otępienie oraz nieznacznie zażółcona skóra.

Niedokrwistość z niedoboru kwasu foliowego

Jest to niedokrwistość megaloblastyczna, która jest spowodowana upośledzeniem erytropoezy poprzez zaburzoną syntezę DNA erytroblastów.

  • Przyczyny - niedobór kwasu foliowego. Niedostateczna podaż w diecie, zmniejszona wchłanianie, niektóre leki, alkoholizm, niedobór cynku, zwiększone utrata oraz zapotrzebowanie.
  • Objawy są podobne jak w przypadku niedoboru witaminy 12 za wyjątkiem zaburzeń ze strony układu nerwowego i zażółconej skóry.

Niedokrwistość hemolityczna (NH)

  • To grupa chorób, które charakteryzują się przedwczesnym rozpadem erytrocytów.
  • Większość NH należy do niedokrwistości normocytowej, ale zdarza się również wystąpić makrocytowa.
  • Przyczyny mogą być wrodzone oraz nabyte.
  • Do wrodzonych należą: m.in: pierwotny defekt wewnątrzkrwinkowy, wrodzona sferocytoza, niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej, niedobór kinazy pirogronianowej, niedokrwistość sierpowatokrwinkowa oraz talasemie.
  • Natomiast do nabytych zaliczamy: obecne przeciwciała przeciwerytrocytowe w przebiegu chorób autoimmunologicznych oraz wewnątrznaczyniowe uszkodzenia erytrocytów m.in w zakrzepowej plamicy mało płytkowej oraz w zespole hemolityczno-mocznicowym.
  • Choroba długo nie daje żadnych objawów, natomiast charakterystyczne objawy NH zależą od jej przyczyny.

Niedokrwistość aplastyczna (AA)

  • Do niedokrwistości aplastycznej prowadzi niewydolność szpiku.
  • Należy do niedokrwistości normocytarnych.
  • Jest spowodowana reakcją autoimmunologiczną limfocytów T skierowana przeciwko macierzystym komórkom krwiotwórczym.
  • Przyczyny możemy podzielić na wrodzone i nabyte.
  • Do wrodzonych należą: zespół Diamonda i Blackfana, zespół Dubowitza, niedokrwistość Fanconiego.
  • Natomiast w nabytych przyczynach możemy wymienić postać idiopatyczną, zapalenie wątroby, promieniowanie jonizujące, substancje chemiczne, niektóre leki, grasiczak, zakażenia wirusowe oraz inne choroby krwi.
  • Objawy są często typowe i rozwijają się szybko.

Niedokrwistość syderoblastyczna

  • Jest to grupa chorób, które występują rzadko.
  • Należy do niedokrwistości mikrocytarnych.
  • Są spowodowane zaburzeniami syntezy hemu, w wyniku czego erytrocyty bladną i powstają syderoblasty pierścieniowate
  • Może być wrodzona, nabyta (klonalna) lub metaboliczna.
  • Metaboliczna powstaje w wyniku niedoboru miedzi oraz pirydoksyny, zatruciem cynkiem lub ołowiem, alkoholizmu oraz niektórych leków.
  • Objawy są niecharakterystyczne. Można się spodziewać obrazu klinicznego podobnego do miopatii lub do stanu przeładowania żelazem. Typowe objawy występują w ciężkiej postaci.

Niedokrwistość sierpowatokrwinkowa

  • Jest rodzajem wrodzonej niedokrwistości.
  • Choroba jest dziedziczona autosomalnie recesywnie.
  • Powstaje w wyniku nieprawidłowej budowy hemoglobiny, przez co erytrocyty przyjmują kształt sierpowaty.
  • Specyficzny kształt erytrocytów powoduje ich hemolizę.
  • Występujące objawy m.in. to: żółtaczka, ból rąk, owrzodzenia na kończynach dolnych, kamica żółciowa, powiększona wątroba oraz śledziona, zmęczenie, osłabienie, tachykardia, częste infekcje, zapalenia stawów oraz opuchnięte dłonie i stopy.

Niedokrwistość - leczenie

Leczenie niedokrwistości w głównej mierze zależy od przyczyny, która ją powoduje. Jeżeli występują u Ciebie objawy anemii, niezwłocznie zgłoś się do lekarza w celu ustalenia odpowiedniej formy terapii. Kuracja zazwyczaj polega na przyjmowaniu preparatów, które zawierają żelazo, kwas foliowy, witaminę B6, B12 oraz C. Może być także konieczny przeszczep szpiku kostnego czy usunięcie śledziony. Na pewno pomocna w wielu przypadkach będzie dieta.

Niedokrwistość - dieta

Należy spożywać produkty zawierające dużą ilość dobrze przyswajalnego żelaza oraz zwiększające jego przyswajalność.

  1. Suplementuj witaminę C oraz kwas foliowy.
  2. Jedz dużo chudego czerwonego mięsa oraz ryb.
  3. Spożywaj produkty pełnoziarniste.
  4. Na niedokrwistość pomoże Ci sok z buraka.
  5. Przygotuj posiłki z brokułem, kapustą kiszoną, ogórkami kiszonymi, szpinakiem, jarmużem, brukselką oraz roślinami strączkowymi.
  6. Unikaj cukru, białego pieczywo i jedzenie typu fast food.
  7. Zalecamy, abyś wprowadził do swojej diety wątróbkę.
  8. Zaprzestań picia kawy oraz herbaty.
  9. Badania dowodzą, że picie alkoholu podnosi poziom ferrytyny.
  10. Spożywaj także produkty białkowe np. jaja, twaróg, ser biały.
  11. Do swojego menu wpisz: kaszę, tofu, orzechy, sezam, pestki dyni.
  12. Najlepiej jakbyś dane warzywa spożywał na surowo.
  13. Natomiast smażenie zastąp pieczeniem w folii, gotowaniem na parze oraz na wodzie.
Kategorie