Małpia ospa - objawy, przyczyny, leczenie
Małpia ospa została po raz pierwszy zdiagnozowana u ludzi w 1970 roku w Demokratycznej Republice Konga, a przypadki poza Afryką pojawiły się dopiero w ostatnich latach. Większość zakażeń występuje na wiejskich obszarach, dlatego podejrzewa się, że zaniżone dane przekładają się na niedokładne oszacowanie potencjalnego zagrożenie danym patogenem. Małpia ospa: objawy, przyczyny i leczenie. Dowiedz się więcej na temat tej choroby.
Ospa małpia - co to jest
Małpia ospa to rzadka choroba zakaźna wywoływana przez wirus ospy małpiej (MPXV), który należy do rodzaju Orthopoxvirus w rodzinie Poxviridae1. MPXV jest dwuniciowym wirusem DNA, który namnaża się w cytoplazmie zakażonych komórek, a jego szeroki zakres gospodarzy wynika z manipulacji i modulacji odpowiedzi immunologicznej zarażonych organizmów. Okres inkubacji MPXV zwykle trwa od 7 do 14 dni z górnym limitem 21 dni. Natomiast sama nazwa choroby pochodzi od pierwszego odkrycia wirusa u małp w duńskim laboratorium w 1958 roku.
Małpia ospa - jak można się zarazić
Wirus może przenosić się na ludzi poprzez bezpośredni kontakt z zakażonymi zwierzętami lub przez płyny ustrojowe, zmiany skórne czy kropelki z dróg oddechowych zarażonej osoby. Chorzy pacjenci nie są uznawani za zakaźnych dopiero po odpadnięciu wszystkich strupów.
Małpia ospa - objawy
Mimo, że choroba ma bardzo podobny obraz kliniczny do ospy wietrznej to objawia się kilkoma dodatkowymi symptomami.
- Początkowe objawy małpiej ospy obejmują gorączkę, silne zmęczenie, powiększenie węzłów chłonnych, bóle głowy i mięśni.
- Po 1–2 dniach w jamie ustnej zaczynają rozwijać się zmiany, a następnie pojawia się wysypka na twarzy i kończynach (w tym dłoni i stóp), która zagęszcza się odśrodkowo. Wykwity skórne mogą, ale nie muszą rozprzestrzenić się na resztę ciała.
- W ciągu następnych 2–4 tygodni owe zmiany rozwijają się w 1–2 dniowych przyrostach w fazie plamkowej, grudkowej, pęcherzykowej i krostkowej. Zanim zaczną tworzyć się strupy mija zwykle 5-7 dni fazy krostkowej. Skórki tworzą się i złuszczają w ciągu kolejnych 7-14 dni, a stan ustępuje w większości przypadków 3-4 tygodni od wystąpienia pierwszych objawów.
Małpia ospa - czy jest groźna?
Małpia ospa zwykle przebiega łagodnie, a zakażona osoba zdrowieje w przeciągu kilku tygodni. Jednak zdarzają się przypadki, w których dochodzi do zapalenia płuc i mózgu, utraty wzroku, posocznicy, nadkażenia bakteryjnego skóry, odwodnienia, uszkodzenia narządów wewnętrznych, a nawet do śmierci. Choroba może być wyjątkowo groźna dla dzieci, kobiet w ciąży oraz osób z osłabionym układem odpornościowym.
Małpia ospa - śmiertelność
Do tej pory odnotowano dwa zgony spowodowane zakażeniem wirusa małpiej ospy w Europie. Niemniej jednak wskaźnik śmiertelności choroby waha się od 1 do 10%.
Małpia ospa - w jakich krajach występuje?
Małpia ospa występuje przede wszystkim w Demokratycznej Republice Konga oraz w innych regionach Afryki (głównie Zachodniej i Środkowej). W ostatnich latach wirus rozprzestrzenił się także do Wielkiej Brytanii, USA, Australii, Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Hiszpanii, Portugalii, Kanady, Argentyny, Niemczech oraz do Polski. W Europie najwięcej zakażonych zarejestrowano w Wielkiej Brytanii, Hiszpanii oraz Portugalii.
Małpia ospa w Polsce
Jak dotąd w Polsce potwierdzono ponad sto przypadków zachorowania, a 187 kolejnych podejrzeń zakażenia wirusem małpiej ospy jest analizowanych.
Małpia ospa - kwarantanna
W przypadku podejrzenia choroby lub jej rozpoznania będzie nałożona obowiązkowa kwarantanna trwająca 21 dni licząc od ostatniego dnia narażenia bądź styczności.
Małpia ospa - rozpoznanie
Zmiany skórne małpiej ospy mogą być mylone z ospą wietrzną, rozsianym półpaścem, krowianką, odrą, świerzbem, wrzodami miękkimi, kiłą czy bakteryjnymi infekcjami skórnymi, dlatego warto przebadać się w kierunku tej choroby. W przypadku wystąpienia danych objawów, należy zgłosić się do lekarza prowadzącego, który zadecyduje o skierowaniu pacjenta na badania. Podstawową metodą diagnozowania małpiej ospy są testy genetyczne PCR, które polegają na identyfikacji DNA wirusa w materiale pobranym od chorego.
Małpia ospa - leczenie
Na dzień dzisiejszy nie ma ma konkretnych, klinicznie sprawdzonych metod leczenia zakażenia małpią ospą. Podobnie jak w przypadku większości chorób wirusowych możliwe jest jedynie leczenie objawowe, które polega na stosowaniu leków przeciwwirusowych, przeciwbólowych, przeciwgorączkowych oraz przeciwświądowych. Istnieją jednak środki zapobiegawcze, które mogą pomóc w zapobieganiu epidemii. Zakażona osoba powinna przede wszystkim podlegać izolacji, nosić maseczkę oraz zakrywać zmiany chorobowe.
Małpia ospa - szczepionka
Dane historyczne wskazują, że szczepienie przeciwko ospie prawdziwej wywoływanej wirusem krowianki zapewnia ochronę w około 85% przeciwko ospie małp. Jednak po wytępieniu owej choroby rutynowe szczepionki przeciwko ospie prawdziwej nie były już wskazane. Aktualnie eksperci Komitetu CHMP EMA podjęli decyzję o stosowaniu danej szczepionki, a jej efektywność będzie testowana podczas trwającej epidemii ospy małpiej.