Półpasiec - objawy, rozpoznanie, leczenie

Półpasiec jest spowodowany reaktywacją wirusa varicella zoster (VZV), który wywołuje ospę wietrzną. Te odnowienie następuje, gdy odporność na VZV spada z powodu starzenia się lub immunosupresji. Półpasiec może wystąpić w każdym wieku, ale najczęściej dotyczy osób starszych. Szacuje się, że choroba występuje w różnych zakątkach świata średnio na 300-500/100 tysięcy ludzi, natomiast powyżej 80 roku życia sięga aż do 1000/100 tysięcy. Półpasiec: objawy, przyczyny i leczenie - zapraszamy do naszego przewodnika po tej chorobie.

Półpasiec - objawy

• Okres objawów zwiastunowych - 3/4 dni przed zmianami skórnymi.

Na początku choroby występuje ból w obrębie jednego dermatomu - często kłujący oraz piekący. Może również wystąpić świąd skóry lub uczucie mrowienia. Dodatkowe objawy półpaśca to gorączka, ból głowy i zły stan samopoczucia.

• Półpasiec wysypka - okres zmian skórnych

Półpasiec na twarzy, głowie oraz tułowiu to najczęstsze lokalizacje wysypki. W tym okresie występuje rumieniowo-plamista osutka, która przekształca się w skupiska grudek, z których kolei powstają pęcherzyki z płynem. Następnie mamy etap krostek, a pęcherzyki ulegają pęknięciu w konsekwencji czego powstają liczne owrzodzenia oraz nadżerki pokrywające się strupami. Oprócz tego może wystąpić gorączka, ból głowy, zmęczenie oraz złe samopoczucie.

• Inne objawy

Wyróżnić w tej kategorii objawów możemy niedowład, najczęściej kończyn; porażenie typu Bella (obwodowy niedowład nerwu twarzowego) oraz zespół Ramseya Hunta (obwodowe porażenie nerwu VII).

Jak wygląda półpasiec w szczególnych postaciach klinicznych?

Wyróżnić możemy 4 szczególne przypadki kliniczne:

• Półpasiec oczny - Powstają tu dolegliwości skórne wzdłuż nerwu trójdzielnego. Zmiany mogą obejmować czoło, powieki, rogówkę i spojówkę oka. Nieleczony półpasiec może przyczynić się do ślepoty oraz porażenia nerwu okoruchowego.
• Półpasiec uszny - W tej postaci klinicznej zmiany skórne zachodzą wzdłuż nerwów obwodowych zwoju kolanka. Wysypka może zająć przewód słuchowy zewnętrzny błonkę bębenkową, małżowinę uszną i jej okolicę. Oprócz wysypki może tutaj wystąpić silny ból ucha, szum uszny, niedosłuch, zawroty głowy oraz zespół Ramsaya Hunta.
• Półpasiec rozsiany - Osutka, która występuje głownie u pacjentów z chłoniakiem Hodgkina lub nie-Hodgkina może obejmować całą powierzchnię skórę. Wykwity przypominają objawy ospy wietrznej, której często towarzyszy ból; zapalenie płuc, wątroby oraz mózgu.
• Półpasiec nawracający - Czy półpasiec sygnalizuje nowotwór? Ten szczególny przypadek kliniczny pozwoli odpowiedzieć na to pytanie. Półpasiec nawracający występuje bardzo rzadko (poniżej 5% przypadków) i może wskazywać na nowotwór złośliwy lub zaburzenia odporności komórkowej.

Półpasiec - leczenie

Leczenie przeciwwirusowe zależy od wielu czynników m.in. odporności komórkowej pacjenta, wieku, przeszczepu, występującego nowotworu oraz bólu. Główny lek na półpasiec to acyklowir.

U chorych poniżej 50 roku życia z prawidłową odpornością podaje się Hascovir lub Heviran, natomiast u pacjentów z upośledzoną odpornością, nowotworem czy po przeszczepie skuteczny jest Aciclovir Jelfa oraz Acix. Słaby lub umiarkowany ból można zwalczać paracetamolem i NSLPZ, natomiast silny ból opioidami (fentanyl, buprenorfina).

Półpasiec u dzieci

Choroba występuje bardzo rzadko. Aby doszło do reaktywacji wirusa dziecko musiało przejść ospę wietrzną w przeszłości. Objawy, rozpoznanie i leczenie są bardzo podobne jak w przypadku dorosłych. Jednak badania wykazały, że wirus półpaśca jest czynnikiem ryzyka w porażeniu mózgowym u niemowląt, dlatego zalecane są szczepienia ochronne przeciwko ospie wietrznej.

Czy półpasiec jest zaraźliwy?

Tak, półpasiec jest zaliczany do chorób zakaźnych, dlatego konieczna jest izolacja chorych zwłaszcza od osób z grupy ryzyka (choroby upośledzające odporność oraz immunokompetente). W przypadku koniecznego kontaktu zaleca się zakrycie zmian skórnych np. ubraniem.

Półpasiec - jak długo zaraża?

W tej chorobie zaraźliwy jest płyn, który wypełnia pęcherzyki. Półpasiec zaraża do momentu przyschnięcia wszystkich wykwitów naskórnych.

Półpasiec - z czym można pomylić?

Okres objawów zwiastunowych półpaśca jest bardzo podobny do objawów przeziębienia oraz grypy. Występująca gorączka, ból głowy oraz złe samopoczucie może być dla nas myląca.

Półpasiec - powikłania

Osoby z zaburzoną odpornością i powikłaniami są narażone na zwiększone ryzyko zgonu. Przypuszczalne powikłania po półpaścu:

• Nerwoból poherpetyczny
• Świąd poherpetyczny
• Odbarwienie skóry
• Ostre zapalenie mózgu
• Przewlekłe zapalenie mózgu
• Udar mózgu
• Zapalenie rdzenia kręgowego
• Zapalenie siatkówki
• Porażenie nerwu twarzowego
• Zapalenie spojówki i rogówki
• Zapalenie nerwu wzrokowego
• Zapalenie błony naczyniowej