Jak udzielić pierwszej pomocy? Przewodnik krok po kroku

Udzielanie pierwszej pomocy leży nie tylko w obowiązku ratowników medycznych, ale przede wszystkim w naszym. Niestety wiele osób wciąż nie wie jak jej udzielać. Pierwsza pomoc przedmedyczna istotnie zwiększa szansę na uratowanie osoby poszkodowanej w miejscu zdarzenia. Nie bój się pomagać i dowiedz się jak udzielić pierwszej pomocy.

Co to jest pierwsza pomoc?

Pierwsza pomoc przedmedyczna to wszystkie czynności, które są wykonywane w celu ochrony życia bądź zdrowia poszkodowanego do czasu przyjazdu specjalistycznej pomocy ratunkowej. Natomiast kwalifikowana pierwsza pomoc jest już prowadzona przez zespół ratowników z odpowiednim sprzętem ratunkowym.

Jak udzielić pierwszej pomocy?

Zasady udzielania pierwszej pomocy zaczynają się od oceny miejsca zdarzenia. Jeżeli zbliżasz się do takiego miejsca oceń:

• bezpieczeństwo własne, ratowników oraz ofiar wypadku
• liczbę poszkodowanych
• ryzyko zakażenia drogą krwi
• potrzebę uzyskania pomocy bądź dodatkowego sprzętu
• charakter zdarzenia (wystąpienie urazu i jego mechaniki u poszkodowanych)

Jeśli doszło do nagłego, poważnego urazu, zachorowania bądź wypadku niezwłocznie wezwij pogotowie ratunkowe. Natomiast gdy udzielasz pierwszej pomocy poproś o to inną osobę. Zadzwonić należy na numer 112 lub 999 oraz podać następujące informację:

• miejsce zdarzenia lub drogę dojazdu
• kto wzywa
• rodzaj zdarzenia (wypadek, nagłe zachorowanie, uraz, wypadek masowy)
• liczba ofiar i ich stan
• istniejącym niebezpieczeństwie
• konieczności interwencji służb medycznych

Oceń stan pacjenta według schematu ABCD.

A - drożność dróg oddechowych

B - oddychanie

C - krążenie (krwotok, wstrząs)

D - obniżenie progu świadomości

Oceń stan przytomności.

• Jeżeli chory jest nieprzytomny (nie reaguje na głos) zawołaj o pomoc i udrożnij drogi oddechowe poprzez odgięcie głowy i uniesienie/wysunięcie żuchwy.
• Jeżeli chory jest przytomny zadeklaruj swoją chęć pomocy.

Oceń oddychanie poszkodowanego.

Zbliż swojego ucho do ust chorego i nasłuchuj szmeru, który towarzyszy podczas wdechu i wydechu. Obserwuj ruchy klatki piersiowej. Możesz także przybliżyć swoje usta do ust chorego i wyczuć ruch powietrza. Jednocześnie co najmniej przez 10 sekund sprawdzaj tętno na tętnicy szyjnej bądź udowej.

Jeżeli oddech jest zachowany ułóż chorego w pozycji bezpiecznej.

Natomiast brak powyższych oznak może świadczyć o zatrzymaniu czynności serca lub niedrożności dróg, wtedy wezwij ratowników i rozpocznij resustycję.

Pozycja bezpieczna

• Jeżeli chory nosi okulary, zdejmij je.
• Następnie klęknij koło chorego i wyprostuj jego nogi. Jedną ręką ustaw ramię chorego pod kątem prostym do jego tułowia i zegnij kończynę górną w łokciu ku górze.
• Drugie ramię przełóż przez jego klatkę piersiową i przyciśnij grzbiet ręki chorego do jego policzka po twojej stronie.
• Pociągnij za kończynę dolną trzymając dłoń chorego przyciśnięta do policzka i obróć chorego na swoją stroną.
• Na końcu odegnij głowę chorego do tyłu i upewnij się, że drogi oddechowe są drożne.
• Obracaj na drugi bok chorego co 30 minut i sprawdzaj czy oddycha.

Resuscytacja

• Ułóż poszkodowanego na płasko na twardym podłożu, następnie ułóż jeden nadgarstek na drugim, palce zapleć, a swoje kończyny górne wyprostuj i zacznij uciskać klatkę piersiową na głębokość 5-6 cm u dorosłych (u dzieci 1/3 klatki piersiowej wymiaru strzałkowego) z częstotliwością 100-120/min. Ucisk zwalniaj bez odrywania rąk od mostka.
• U dorosłych rozpocznij od 30 uciśnięć mostka, po których następuje 2 oddechy ratownicze i kontynuuj proporcję 30:2 do momentu przyjazdu ratowników. U dzieci powyżej 1 roku życia należy wykonać najpierw 5 oddechów ratowniczych i przystąpić do cyklicznego uciskania 15 razy mostka i 2 oddechów ratowniczych. U niemowląt resuscytację rozpoczyna się od 2 oddechów, a następnie wykonujemy sekwencję 15 ucisków dwoma palcami oraz 2 oddechy ratownicze. Jeżeli posiadasz AED to zacznij defibrylację zgodnie z instrukcją.

Tamowanie krwawienia

• Wezwij zespół ratowników medycznych.
• Jeżeli nie znasz chorego, ubierz rękawiczki, aby nie doszło do zakażenia (możesz użyć worka foliowego).
• Miejscowo uciskaj ranę lub jej okolicę przez około 4 minuty.
• Następnie pokryj ranę opatrunkiem z gazy jałowej, zwiniętego bandaża, skarpety czy koszulki.
• Jeśli potrafisz przymocuj opatrunek bandażem.
• Nie zwalniaj ucisku.
• Jeżeli krew leci, popraw ucisk i dołóż kolejne warstwy opatrunku.
• Jeśli wciąż przemaka spróbuj ponownie założyć nowy.
• Chroń poszkodowanego przed niską oraz wysoką temperaturą.
• W przypadku niskiej temperatury okryj chorego np. metalizowaną folią srebrną stroną do ciała,
• kocem lub kurtką.
• W przypadku wysokiej temperatury, jeżeli możesz zmniejsz narażenie na ciepło i zabierz chorego do chłodniejszego miejsca, następnie połóż go oraz podawaj mu płyny.
• Jeżeli objawy nie ustąpią konieczne będzie leczenie szpitalne.
• W przypadku udaru cieplnego natychmiast zadzwoń na pogotowie. Przenieś chorego do chłodniejszego miejsca, następnie zdejmij z niego nadmiar ubrań i rozpocznij intensywne chłodzenie m.in. skrapiając letnią wodą chorego oraz energicznie wachlując.

Unieruchomienie kończyn i kręgosłupa

• Jeżeli posiadasz szyny unieruchamiające, wykorzystaj je.
• Złamane ramię możesz unieruchomić bandażując je lub przywiązując do tułowia. Jednocześnie podwieszając przedramię na temblaku.
• Pod złamane przedramię podłóż złożoną kilkukrotnie gazetę lub drugie przedramię.
• Jeśli doszło do złamania kończyny dolnej, włóż pomiędzy obie nogi odzież/koc i owiń obie stopy.
• W przypadku złamania kręgosłupa, najlepiej zostawić poszkodowanego w miejscu do czasu przybycia odpowiednich specjalistów (jeżeli nie ma potrzeby ewakuacji).
• Jeżeli podejrzewasz, że doszło do złamania szyjnego odcinka kręgosłupa,
• unieruchom mu głowę np. własnymi kolanami.
• Pozostań przy chorym do przyjazdu odpowiednich służb medycznych.

Co powinna zawierać apteczka pierwszej pomocy?

• Wyposażenie apteczki pierwszej pomocy to przede wszystkim: bandaż zwykły i elastyczny, chusta trójkątna, gaza opatrunkowa, jednorazowe rękawiczki, kompresy jałowe oraz plastry na rany.
• Apteczka samochodowa oprócz powyższego wyposażenia powinna zawierać: chustę opatrunkową, kompresy sterylne, nożyczki, koc ratunkowy, opatrunek indywidualny M i G.

Kurs pierwszej pomocy

Po odbyciu 66 godzinnego Kursu Kwalifikowanej Pierwszej Pomocy uzyskujemy tytuł ratownika, który uprawnia nas do pełnienia służby w jednostkach ratowniczych. Celem tego kursu jest przygotowanie do realizacji zadań podczas akcji, w której należy udzielić pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia. Zdobyte uprawienia trzeba odnawiać co trzy lata.

Kto ma obowiązek udzielania pierwszej pomocy?

Obowiązek udzielania pierwszej pomocy drugiej osobie ma każdy, kto znajduje się w miejscu narażającym ją na zdrowotny uszczerbek lub utratę życia. Nieudzielenie pomocy może skutkować karą pozbawienia wolności do 3 lat.