Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (OCD) – co to jest? Objawy, leczenie

Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne to przewlekła choroba psychiczna, która może mieć wyniszczający wpływ na codzienne funkcjonowanie. OCD często wiąże się z wyraźnie upośledzonym funkcjonowaniem interpersonalnym i zawodowym. Szacuje się, że choroba występuje u około 2-3% populacji ogólnej. W przypadku, gdy zaburzenie to występuje w rodzinie, ryzyko jego rozwoju jest większe i sięga nawet 9–10%. Co to jest OCD i jak je leczyć? Sprawdź.

Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne – co to jest?

Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (OCD) to ciężkie zaburzenie psychiczne charakteryzujące się obsesyjnymi myślami i/lub czynnościami kompulsywnymi w różnym stopniu. Czasami może mieć bardzo poważny przebieg i wywoływać niepełnosprawność.

Co powoduje zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne?

Dokładna etiologia i neurobiologia OCD są obecnie niejasne, ale coraz więcej dowodów wskazuje na związek z dysfunkcją niektórych obszarów mózgu. Takie obwody obejmują korę grzbietowo-boczną przedczołową, oczodołowo-czołową, przyśrodkową korę przedczołową, przednią korę obręczy, dodatkowy obszar motoryczny i zwoje podstawy.

Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne – przyczyny

Na rozwój zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych może mieć wpływ wiele czynników, takich jak m.in:

• nieprawidłowa budowa anatomiczna lub funkcjonalna OUN
  
• niewyleczona trauma po stracie bliskiej osoby
  
• stres związany z traumatycznym doświadczeniem
  
• czynniki genetyczne
  
• obciążenia okołoporodowe
  
• zaburzenia produkcji serotoniny
  
• sposób wychowania
  
• wyuczone kompulsję/obsesje w dzieciństwie
  
• deficyt miłości
  
• brak poczucia bezpieczeństwa w młodości.

OCD – objawy

Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne manifestują się w postaci obsesji oraz kompulsji.

• Obsesje to lękotwórcze, niepożądane i uporczywe myśli, impulsy lub obrazy, które pacjent odbiera jako egodystoniczne, tj. jako natrętne, niepokojące, nieodpowiednie, niezgodne z własnymi widocznymi i postrzeganymi uczuciami.
  
• Z kolei kompulsje to powtarzające się, czasochłonne zachowania lub działania psychiczne, które pacjent jest zmuszony często wykonywać, próbując zneutralizować lęk wywołany obsesjami.

Na czym polegają zaburzenia obsesyjno-kompulsywne? Przykłady

Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne – przykłady obsesji:

• nieustanne myślenie o tym, czy zamknęliśmy drzwi, czy wyłączyliśmy żelazko z kontaktu,
  
• ruminacje, czyli myślenie ciągle o jednym temacie,
  
• przymus przywracania jakiejś myśli, np. o śmierci bliskich osób, o chorobie, o potencjalnym niebezpieczeństwie,
  
• konieczność utrzymywania perfekcyjnego, nierealnego porządku, symetrii, określonego układu przedmiotów w otoczeniu,
  
• obsesyjne myśli o zabrudzeniu, zanieczyszczeniu lub skażeniu,
  
• natrętne myśli dotyczące zakazanych zachowań, np. rozebrania się w miejscu publicznym, obrażania innych,
  
• odczuwanie przymusu liczenia np. przedmiotów w pomieszczeniu.

Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne – przykłady kompulsji:

• natrętne i wielokrotne sprawdzanie, czy np. drzwi są zamknięte, czy żelazko zostało wyłączone z kontaktu,
  
• nawracające czyszczenie danych rzeczy,
  
• nawracające sprzątanie,
  
• nawracające i obsesyjne mycie rąk,
  
• nawracające układanie rzeczy w określony sposób,
  
• wykonywanie „dziwacznych rytuałów”,
  
• gromadzenie przedmiotów.

Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne – leczenie

• Najbardziej aktualne wytyczne dotyczące leczenia OCD proponują jako leczenie pierwszego rzutu zastosowanie wysokich dawek selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI, tj. citalopramu, paroksetyny, fluwoksaminy, sertraliny i fluoksetyny) lub klomipraminy (trójpierścieniowego leku przeciwdepresyjnego).
  
• Leczenie choroby powinno być prowadzone przez długi czas.
  
• Ponadto chorzy odnoszą korzyści z połączenia z terapią poznawczo-behawioralną.
  
• Z kolei u pacjentów opornych na OCD leczenie farmakologiczne rozszerzono o inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI), dożylną klomipraminę lub citalopram i/lub atypowe leki przeciwpsychotyczne.
  
• Jednakże pomimo mnóstwa opcji terapeutycznych około dwie trzecie pacjentów z OCD nie osiąga zadowalającej odpowiedzi na leczenie.

Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne – jak sobie radzić?

Jeżeli występują u Ciebie objawy OCD lub posiadasz podejrzenia o ich występowanie niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem psychiatrą. Pomocna także będzie terapia poznawczo- behawioralna u psychologa bądź psychoterapeuty. W trakcie sesji terapeutycznych nauczysz się znosić ekspozycję na bodźce wywołujące lub nasilające natręctwa oraz stopniowo zapoznasz się z metodami powstrzymywania się od czynności natrętnych. Nie bagatelizuj objawów poważnego zaburzenia jakim jest OCD. Dzięki odpowiedniemu leczeniu możliwe jest zminimalizowanie ryzyka wystąpienia powikłań choroby np. depresji.