Ptasia grypa u ludzi – czy można się zarazić?

Ptasia grypa jest bardzo niebezpieczna dla ludzi, ale zdarza się niebywale rzadko. Na całym świecie stwierdzono kilkaset przypadków zakażenia wirusem ptasiej grypy. Do tej pory nie zdiagnozowano żadnego przypadku w Polsce. Co warto wiedzieć o ptasiej grypie?

Ptasia grypa – co to jest?

Ptasia grypa jest ostrą chorobą zakaźną wywoływaną przez wirusy grypy typu A, należące do rodziny Orthomyxoviridae i rodzaju Influenzavirus, w tym w szczególności niektóre podtypy szczepów H5 i H7. Z kolei najgroźniejszą odmianą jest H5N1. Wirus ptasiej grypy nie tylko atakuje ptaki – na zakażenie narażone są również ssaki.

Ptasia grypa a człowiek

Ludzie mogą zarazić się wirusem ptasiej grypy, mając bezpośredni kontakt z chorym ptactwem, ich wydzielinami lub odchodami. Jak dotąd większość przypadków zachowań u ludzi pojawiła się w rejonach wiejskich lub podmiejskich, gdzie w gospodarstwach hodowany był drób. Największe prawdopodobieństwo zarażenia występuje podczas uboju, skubania pierza, patroszenia i przygotowywania drobiu do przyrządzenia posiłku. Nie istnieją dowody potwierdzające, że właściwie przyrządzony drób lub jaja mogą być źródłem zarażenia.

Ptasia grypa – objawy u ludzi

Objawy ptasiej grypy u ludzi są bardzo podobne do zakażenia zwykłą grypą. Mogą wystąpić następujące symptomy:

• gorączka
  
• dreszcze
  
• duszność
  
• kaszel
  
• ból gardła
  
• osłabienie
  
• zapalenie spojówek
  
• ataksja
  
• bóle mięśniowo-stawowe.

W cięższych przypadkach ptasia grypa może wywołać także zapalenia płuc czy problemy z oddychaniem. Dodatkowo u pacjentów z potwierdzoną ptasią grypą wielokrotnie stwierdzono też małopłytkowość, limfopenię, zwiększoną aktywność aminotransferaz, a także nacieki w płucach. Niestety, zakażenie wirusem ptasiej grypy u ludzi w wielu przypadkach zakończyło się zgonem. Szacuje się, że wskaźnik śmiertelności u ludzi wynosi 50-60%.

Ptasia grypa w Polsce

Jak dotąd w Polsce nie stwierdzono żadnego przypadku zakażenia wirusem ptasiej grypy u ludzi. Z danych Głównego Inspektoratu Weterynarii (GIW) wynika, że w pierwszym półroczu 2023 roku w Polsce odkryto 60 ognisk ptasiej grypy wśród zwierząt hodowlanych, z czego aż 56 w styczniu i lutym.

Czy ptasia grypa jest groźna dla człowieka?

Czy ptasia grypa zagraża ludziom? Na to pytanie nie da się odpowiedzieć jednoznacznie. Z jednej strony zakażenie wirusem ptasiej grypy u ludzi w wielu przypadkach zakończyło się zgonem. Na całym świecie od 2003 r. Światowej Organizacji Zdrowia zgłoszono 873 przypadków infekcji u ludzi H5N1. Spośród nich zmarło 458 osób. Mimo to trzeba brać pod uwagę, że takie zakażenia zdarzają się bardzo rzadko, a wirus ptasiej grypy nie przenosi się z człowieka na człowieka. Istnieje jednak ryzyko, że w przyszłości wirus może przejść mutację, która umożliwi mu przenoszenie się pomiędzy ludźmi.

Ptasia grypa u ludzi – leczenie

• Leczenie ptasiej grypy u ludzi polega na wprowadzeniu farmakoterapii. W tym celu podaje się leki przeciwwirusowe z grupy inhibitorów neurominidaz np. oseltamiwir (nazwa handlowa: Tamiflu) i zanamiwir (nazwa handlowa: Relenza). Ich celem jest zahamowanie wnikania wirusa do komórek nabłonka oddechowego. Optymalny efekt leków można uzyskać, jeśli leczenie rozpocznie się w ciągu 36 (zanamiwir) do 48 godzin (oseltamiwir) od wystąpienia pierwszych objawów choroby.
  
• Z kolei leczenie objawowe polega m.in. na stosowaniu środków przeciwgorączkowych oraz przeciwbólowych (np. paracetamol, ibuprofen), piciu dużej ilości wody, wypoczywaniu, zażywaniu leków wykrztuśnych lub mukolitycznych.
  
• Należy zaznaczyć, że szczepionka przeciwko wirusowi zwykłej grypy nie chroni przed zakażeniem wirusem ptasiej grypy.

Jak uniknąć zakażenia wirusem ptasiej grypy?

1. Myj detergentem i dokładnie spłukuj wszystkie przedmioty stykające się z surowym drobiem (deski do krojenia, noże, talerze).
   
2. Unikaj kontaktu z ptasimi odchodami – np. podczas mycia okien używaj rękawiczek jednorazowych.
   
3. Myj dokładnie ręce po każdym kontakcie z surowym drobiem.
   
4. Nie spożywaj potraw z mięsa drobiu czy dzikich ptaków, ich przetworów oraz jajek, które nie zostały poddane obróbce cieplnej w temperaturze min. 70°C.
   
5. Ptasie jaja przechowuj osobno w taki sposób, aby nie wchodziły w kontakt z inną żywnością.
   
6. Unikaj bezpośredniego kontaktu z ptactwem. Nie dotykaj, nie głaskaj.
   
7. Nie dotykaj gołymi rękami także martwych lub chorych ptaków. Jeżeli musisz to zrobić, użyj rękawiczek jednorazowych.
   
8. Uważaj, aby surowe mięso drobiowe nie stykało się z innymi rodzajami żywności.
   
9. Jeżeli podejrzewasz u siebie objawy ptasiej grypy, zgłoś się niezwłocznie do lekarza.