Podagra – objawy, dieta, leczenie

Dna moczanowa jest najczęstszą chorobą zapalną stawów, dotykającą ok. 1-2% populacji ogólnej. Zwykle występuje u mężczyzn powyżej 40. roku życia. Zdecydowanie rzadziej diagnozowana jest u kobiet i pojawia się u nich dopiero po menopauzie. Najczęściej dna moczanowa dotyka stawu podstawy dużego palca – nazywamy ją wtedy podagrą.

Podagra – co to?

Dna moczanowa jest chorobą metaboliczną związaną z metabolizmem puryn. Charakteryzuje się odkładaniem kryształów moczanu sodu w różnych tkankach i stawach, inicjując tym samym proces zapalny, a następnie zniszczenie. Najczęściej dochodzi do zajęcia dużych palców u stóp – mówimy wtedy o podagrze. Staw ten jest zajęty ze względu na miejscową charakterystykę anatomiczną związaną z niższą temperaturą i powtarzającymi się urazami fizycznymi, co czyni go idealnym miejscem do odkładania się kryształów.

Podagra – przyczyny

Głównym czynnikiem ryzyka rozwoju dny moczanowej jest podwyższenie stężenia kwasu moczowego w surowicy lub hiperurykemia. Gdy poziom kwasu moczowego wzrasta i przekracza fizjologiczny próg nasycenia w tkankach organizmu, w stawach i wokół nich następuje tworzenie się i odkładanie kryształów moczanu sodu. Do czynników, które sprzyjają wystąpieniu podagry, zaliczamy:

• dieta bogata w puryny
  
• spożywanie dużej ilości alkoholu
  
• odwodnienie
  
• duży wysiłek fizyczny
  
• leki zwiększające stężenie kwasu moczowego
  
• choroby cywilizacje (nadwaga, otyłość, miażdżyca, cukrzyca, nadciśnienie)
  
• uraz mechaniczny
  
• infekcja
  
• zabieg operacyjny
  
• uwarunkowania genetyczne.

Podagra – objawy

Dna moczanowa zwykle dotyka miejsca obejmujące pierwszy staw śródstopno-paliczkowy, kolana, kostki, śródstopie i rzadziej nadgarstki, łokcie i kaletki. Najczęściej manifestuje się ostrym bólem zajętego stawu i bolesność dotykowa, zwiększoną temperatura w obrębie stawu, obrzękiem oraz zaczerwieniem.

Atak podagry

Atak dnawego zapalenia stawów rozpoczyna się nagle i osiąga szczyt w ciągu kilku godzin. Ostre napady dny moczanowej charakteryzują się typowymi cechami ostrego krystalicznego zapalenia błony maziowej takimi jak:

• rozdzierający ból stawów
  
• wyraźna tkliwość na dotyk
  
• rumień
  
• obrzęk stawów/około stawów.

Atak zwykle ustępuje w ciągu 1–2 tygodni. Ostre napady mogą zostać wywołane infekcją, urazem, odwodnieniem, nadmiernym spożyciem alkoholu lub puryn i rozpoczęciem stosowania ULT.

Podagra choroba – czy jest wyleczalna?

Dna moczanowa nie jest wyleczalna, ale dzięki odpowiedniemu leczeniu można zmniejszyć siłę objawów oraz wydłużyć czas między atakami.

Podagra – leczenie

• Leczenie jest wielotorowe i polega na łagodzeniu bólu zapalnego w ostrych napadach, obniżeniu poziomu kwasu moczowego i zapobieganiu odkładaniu się kryształów moczanów.
  
• Postępowanie w przypadku napadu dnawego obejmuje odpoczynek, stosowanie okładów z lodu i natychmiastowe zastosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), kolchicyny lub kortykosteroidów. Są one najskuteczniejsze, gdy zostaną rozpoczęte wcześnie, np. w ciągu pierwszych 12–24 godzin od wystąpienia.
  
• Z kolei w leczeniu przewlekłym podagry zastosowanie mają leki zmniejszające stężenie kwasu moczowego w osoczu (np. allopurynol, febuksostat, leki moczanopędne czy peglotykaza). Warto pamiętać o leczeniu chorób współistniejących i kontroli czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.

Podagra – dieta

Podstawą leczenia choroby jest wprowadzanie odpowiedniego jadłospisu do życia. Dieta na podagrę polega na ograniczeniu spożycia pokarmów zawierających dużą ilość związków purynowych, które mogą zostać przekształcone w kwas moczowy.

Do produktów, które zawierają wysoką ilość kwasu moczowego zaliczamy: dorsza, karpia, łososia, makrelę, pstrąga, sandacza, sardynkę, solę, śledzia, krewetki, wieprzowinę (karkówka, szynka), wołowinę (karkówka, rostbef), drób (pierś, udko), jagnięcinę, podroby, alkohol, brokuły, groszek zielony, kalafior, kukurydzę, papryka, fasolę, soczewicę, soję, por oraz pieczarki.

Dla chorych cierpiących na dnę moczanową zaleca jest dieta niskopurynowa, która obejmuje takie produkty jak: pomidory, ogórki, sałata, ale także buraki, marchew, ziemniaki, cebula, truskawki, porzeczki, jabłka, wiśnie, agrest, śliwki, pomarańcze, brzoskwinie, czereśnie, odchudzony nabiał, jajka, mintaj, sandacz, nasiona, orzechy, migały, niesłodzone dżemy, miód czy oliwa z oliwek. Warto także swoją dietę wzbogacić o wodę zjonizowaną i pełnoziarniste makarony, ryże, kaszę oraz mąki, które wspomagają organizm w pozbyciu się kwasu moczowego. Koniecznie należy zrezygnować z picia alkoholi, napoi gazowanych oraz słodzonych. Można zastąpić je wodą jonizowaną.

Podagra – leczenie domowe

W leczeniu dny moczanowej warto zasięgnąć także po zioła. Wśród tych, które najskuteczniej wspierają walkę z chorobą, jest m.in. czystek, który stosuje się w formie ziołowego naparu. Inne zioła na podagrę to m.in. pokrzywa, arnika górska, skrzyp polny, bratek polny i liść brzozy. Rośliny te łagodzą stany zapalne, regulują przemianę materii oraz ułatwiają przywrócenie równowagi organizmu.

Co prawda nie ma potwierdzonych badań naukowych na temat skuteczności ziół w leczeniu dny moczanowej, aczkolwiek wielu chorych zachwala ich działania. Należy wybierać zioła, które nie będą wchodziły w interakcje z lekami i nie zaburzą kuracji sugerowanej przez lekarza rodzinnego lub reumatologa. Jeżeli chcemy zaczerpnąć terapii zielarskiej, najlepiej udać się do specjalisty fitoterapii.