Cytologia - kiedy ją zrobić?

Głównym osiągnięciem badania cytologicznego jest zmniejszenie zachorowalności i umieralności na raka szyjki macicy w regionach, w których został wdrożony program zdrowotny badań przesiewowych. Rak szyjki macicy jest czwartym najczęściej występującym nowotworem u kobiet na świecie. Szacuje się, że co roku zapada na niego około 570 tysięcy kobiet, a 60% z nich umiera. Natomiast w krajach rozwijających się, jest główną przyczyną śmiertelności z powodu raka wśród kobiet. W tym artykule odpowiadamy na pytanie, co to jest cytologia i kiedy warto ją zrobić.

Cytologia - co to jest

Cytologia jest standardowym testem przesiewowym, który umożliwia wykrycie komórek przedrakowych oraz rakowych szyjki macicy. Klasyczna metoda polega na pobraniu rozmazu z pochwowej części szyjki macicy za pomocą specjalnej szczoteczki. Następnie wydzielina jest rozmazywana na szkiełku mikroskopowym i wysyłana do laboratorium. Jej wadą jest niska czułość diagnostyczna.

Cytologia płynna

Cytologia na podłożu płynnym zwana również LBC jest alternatywą klasycznej metody. Badanie nie tylko pozwala na uzyskanie lepszej jakości wyników, ale także zmniejsza ryzyko błędu przy ocenie pobranego materiału. LBC potrafi skutecznie wyeliminować krew, śluz oraz komórki zapalne, które mogą powodować trudność w ocenie preparatu. Różni się od konwencjonalnej cytologii, tym, że wymaz nie jest pobierany na szkiełko, tylko na specjalne podłoże płynne. Natomiast rekomendowane są obie techniki diagnostyczne.

Cytologia - co wykrywa

Badanie cytologiczne wykrywa raka szyki macicy aż u 90% chorych pacjentek. Natomiast tylko z 50% powodzeniem wykrywa raka trzonu macicy oraz w 10% raka jajnika.

Cytologia a rak szyjki macicy

Nowotwór szyjki macicy jest zwykle rakiem płaskonabłonkowym, który nie jest ani dziedziczny, ani uwarunkowany genetycznie. Jego istotnym czynnikiem rozwoju jest zakażenie wirusem HPV. Wczesny rak szyjki macicy nie daje żadnych objawów, dlatego tak ważne jest regularnie wykonywanie badań cytologicznych. Do niepokojących objawów wymienia się m.in.: krwiste upławy o nieprzyjemnym zapachu, krwawienia po stosunku oraz międzymiesiączkowe, zazwyczaj dłuższe i bardziej obfite miesiączki, krwawienia po menopauzie, bóle podbrzusza oraz okolicy krzyżowo-lędźwiowej. Złośliwemu nowotworowi narządu rodnego można zapobiegać szczepiąc się przeciwko wirusowi HPV, który zmniejsza ryzyko infekcji wirusem o ponad 75% oraz wykonując cytologię conajmniej co 3 lata. Nowotwór wykryty w początkowej fazie jest aż w 99% wyleczalny. Natomiast w III stadium zaawansowania kobiety przeżywają tylko 5 lat.

Cytologia - kiedy robić

• Pierwsze badanie cytologiczne powinno odbyć się między 20-25 rokiem życia lub rok po
• pierwszym stosunku.
• Jeżeli poprzednie wyniki cytologii były prawidłowe to zaleca się ponawianie badań co 3 lata.
• Badanie nie jest możliwe podczas miesiączki.
• Cytologia przed okresem jest dozwolona najpóźniej 4 dni przed rozpoczęciem krwawienia,
• natomiast najwcześniej można ją wykonać 2 dni po zakończeniu miesiączki.
• Najlepiej wykonać je w w pierwszej połowie cyklu menstruacyjnego.

Cytologia - wynik

Czas oczekiwania na wynik cytologii zależy od laboratorium, zwykle jest to okres 1-2 tygodni.

Cytologia - cena

Wiele laboratoriów oferuje kobietom w wieku 25-59 lat bezpłatną cytologię w ramach rządowego „Programu profilaktyki i wczesnego wykrywania raka szyjki macicy”. Badanie cytologiczne przysługuje raz na 3 lata. W przypadku nieobowiązującego programu za badanie należy zapłacić w okolicy 50-85 zł.

Cytologia w ciąży

Badanie cytologiczne kobiet w ciąży jest obowiązkowe. Powinno być przeprowadzone podczas pierwszej wizyty u ginekologa, najpóźniej do 10 tygodnia ciąży. Cytologia jest prostą i bezpieczną metodą poboru wymazu, dlatego nie ma czego się obawiać.

Czy cytologia boli

Cytologia nie jest bolesnym badaniem, aczkolwiek może być nieprzyjemna i powodować dyskomfort.

Cytologia - jak się przygotować

Niestety to narzędzie przesiewowe nie jest doskonałe. Wyniki fałszywie ujemne są szczególnym problemem, ponieważ mogą opóźnić konieczną obserwację i leczenie kobiet. Zatem należy przygotować się w następujący sposób:

• Należy unikać współżycia 2 dni przed badaniem.
• Nie stosować leków dopochwowych oraz tamponów 3-4 dni przed wymazem.
• Należy nie poddawać się badaniom ginekologicznym dobę przed cytologią.
• Nie należy wykonywać badania podczas infekcji dróg rodnych.
• Przed badaniem trzeba dokładnie umyć krocze żelem do higieny intymnej o odczynie kwaśnym.