Rak prostaty – objawy, leczenie, rokowania
Bez wątpliwości rak prostaty jest jednym z wielu nowotworów złośliwych, które znacząco przyczynia się do wzrostu śmiertelności mężczyzn na całym świecie. Jest także drugim najczęściej rozpoznawanym nowotworem u mężczyzn i pod względem częstości ustępuje jedynie rakowi płuc. Jak wynika z raportu „Nowotwory złośliwe w Polsce” z 2021 roku, średnio 48 mężczyzn każdego dnia otrzymuje diagnozę raka prostaty.
Co to jest rak prostaty?
Rak prostaty inaczej nazywany rakiem stercza bądź gruczołu krokowego to pierwotny nowotwór złośliwy rozwijający się w gruczole położonym wokół cewki moczowej. Najczęstszym podtypem tego raka jest gruczolak zrazikowy.
Rak prostaty – przyczyny
Czynniki prowadzące do rozwoju raka prostaty obejmują ryzyko rodzinne, pochodzenie etniczne, wiek, otyłość oraz inne czynniki środowiskowe. Wzajemne oddziaływanie tych czynników powoduje, że przeżywalności na raka prostaty maleje.
Istnieją udokumentowane dowody na genetyczny udział raka prostaty. Jednym z najbardziej predysponujących genetycznych czynników ryzyka nowotworu jest dziedziczenie rodzinne. Ogólnie rzecz biorąc, mutacje genów są najczęstszą przyczyną raka. Około 5,5% mężczyzn ma wykrywalne mutacje w genach naprawy DNA takich jak geny ATM, BRCA1 i BRCA2.
Z kolei do czynników środowiskowych przyczyniających się do wystąpienia nowotworu prostaty zaliczamy: nieodpowiednią dietę ubogą w warzywa i owoce, nadużywanie alkoholu, palenie papierosów, otyłość oraz występujące stany zapalne u osób o nieregularnym życiu seksualnym.
Rak prostaty – objawy
Rak prostaty jak większość nowotworów może rozwijać się początkowo bez żadnych objawów, a pierwsze pojawiające się symptomy związane z nim mogą być łudząco podobne do łagodnego rozrostu gruczołu krokowego. Wśród najcześciej występujących objawów wymienia się:
- trudności w oddawaniu moczu
- nagłe parcie na mocz
- częstomocz
- konieczność przerywania snu w celu wypróżnienia się
- uczucie niepełnego wypróżnienia się
- męczliwość
- utratę masy ciała
- wąski strumień moczu
- osłabienie
- bolesna ejakulacja
- bóle w koczu
- trudności w uzyskiwaniu wzwodu.
Inne objawy nowotworu prostaty są związane z naciekiem okolicznych tkanek lub przerzutami.
Rozpoznanie raka prostaty
U większości mężczyzn raka prostaty diagnozuje się na podstawie biopsji i analizy prostaty, testu antygenu specyficznego dla prostaty (PSA), badania palpacyjnego przez odbyt, rezonansu magnetycznego (MRI) lub badań przesiewowych.
Czy rak prostaty jest uleczalny?
Rak prostaty, który został zdiagnozowany w początkowym stadium choroby, może zostać całkowicie wyleczony.
Rak prostaty – rokowania
Rokowanie zależy od etapu, na których choroba została zdiagnozowana, stopnia jej zaawansowania, stanu ogólnego pacjenta, jego wieku oraz skuteczności i właściwie dobranego leczenia, Biorąc pod uwagę wszystkie stadia i rodzaje tego nowotworu odsetek 5 letnich przeżyć w Polsce wynosi 67%, a w krajach Unii Europejskiej – 83%.
Rak prostaty – przerzuty
Złośliwy rak prostaty najczęściej daje przerzuty do układu kostnego, m.in do kręgosłupa, miednicy, kości udowej i żeber. Taki stan objawia się stałym bólem kostnym, który nie reaguje na podstawowe leki przeciwbólowe, uciskiem na rdzeń kręgowy, skłonnością do częstych złamań oraz dyskomfortem w miejscu zajętym przez nowotwór. Przerzuty do kości są niekorzystnym czynnikiem rokowniczym, ale onkolodzy podkreślają, że można i trzeba je leczyć.
Złośliwy rak prostaty – rokowania z przerzutami
Pomimo wysokiego długoterminowego przeżycia w przypadku zlokalizowanego nowotworu stercza, rak prostaty z przerzutami pozostaje w dużej mierze nieuleczalny (nawet po intensywnej terapii multimodalnej). Śmiertelność zaawansowanej choroby wynika z braku schematów terapeutycznych zdolnych do wygenerowania trwałych odpowiedzi w przypadku skrajnej heterogeniczności nowotworu na poziomie genetycznym i biologicznym komórki.
Leczenie raka prostaty
Postępy w diagnostyce i leczeniu raka prostaty zwiększyły możliwości w zakresie klasyfikacji pacjentów według ryzyka oraz proponowania terapii w oparciu o rokowanie i preferencje pacjenta. Odpowiedni nadzór, prostatektomia i radioterapia są uznawane za standardowe metody leczenia pacjentów z rakiem prostaty w stadium I–III.
Z kolei ablacja androgenowa w drodze kastracji chirurgicznej lub farmakologicznej może spowodować trwałą remisję u wszystkich pacjentów w stadium IV i III stopnia wysokiego ryzyka.
W tym przypadku pomocne mogą być antyandrogeny pierwszej generacji, takie jak flutamid i bikalutamid.
Jednak w IV stadium niezmiennie pojawia się oporność na kastrację, która charakteryzuje się mutacjami genomowymi w receptorze androgenowym, a rokowanie jest złe. Enzalutamid jest lekiem wskazanym w leczeniu opornego na kastrację raka gruczołu krokowego z przerzutami u mężczyzn, u których podczas lub po zakończeniu leczenia docetakselem nastąpiła progresja choroby. Jeżeli jednak dojdzie do niepowodzenia w leczenia docetakselem, stosowany będzie octanu abirateronu w drugiej linii leczenia paliatywnego.